معمولا وقتی کارمندان و پرسنل از شغل خود راضی هستند، احتمال اینکه کارآمدتر شوند، شادتر باشند و کارشان را خیلی بهتر انجام دهند، بیشتر است. از طرف دیگر شرکتی موفق‌تر خواهد بود که کارمندان راضی و با انگیزه‌ای داشته باشد. اگر سازمان‌ها می‌خواهند کارمندان باانگیزه‌ای داشته باشند، باید خواسته‌های آنها را بدانند و این اطلاعات از طریق پرسشنامه‌ها و فرم‌های نظرسنجی به دست می‌آید. در این مقاله در مورد انواع پرسشنامه رضایت شغلی و تست‌ها و سوالاتی که در این زمینه وجود دارد، صحبت می‌کنیم. در نهایت نیز یک نمونه پرسشنامه رضایت شغلی کارکنان مطرح کرده‌ایم. با ما همراه باشید.
در ادامه این مقاله می‌خوانید:
آزمون رضایت شغلی چیست؟
پرسشنامه رضایت شغلی کارکنان یک نظرسنجی قدرتمند است که مدیران منابع انسانی می‌توانند از آن برای درک میزان رضایتمندی کارکنان خود استفاده کنند. این نظرسنجی به مدیران کمک می‌کند تا میزان رضایت کارکنان در محل کار را شناسایی کنند و اقدامات احتمالی آنها در صورت عدم رضایت از شغل را بپرسند یا حدس بزنند.
یک کسب و کار کارخانه‌ای بی روح نیست که پرسنل هر روز بیایند و بروند و صرفا کارشان را انجام دهند! شرکت‌ها و سازمان‌های برنده درک می‌کنند که محل کار مثل یک موجود زنده نبض دارد و این نبض بر اساس خلق و خو، روحیه و انگیزه همه کارکنان می‌زند. بهترین راه برای اندازه‌گیری، تجزیه و تحلیل و کسب بینش در مورد وضعیت سلامت سازمان شما، بررسی میزان رضایت کارکنان است.
بنابراین خیلی از سازمان‌ها در مواقع خاصی از سال یا سالی یک بار تست رضایت شغلی برگزار می‌کنند و طی آن در مورد نیازها و خواسته‌های کارمندان خود سوال می‌پرسند. طی این آزمون مشخص می‌شود که پرسنل رضایت کافی از شرایط موجود در محل کار دارند یا نه! طی نظرسنجی‌هایی که از کارمندان در سازمان‌های مختلف انجام شده است، مشکلات مشابهی دیده می‌شود. پاسخ‌های کارمندان معمولا:
- خیلی طولانی هستند
- عموما بی ربط هستند
- صادقانه نیستند
- ناخوشایند هستند
اما خیلی وقت‌ها هم نظرسنجی‌ها شامل کلی داده مفید هستند که اطلاعات زیادی در مورد تجربه کارمندان در اختیار شما قرار می‌دهند. اما شرط اصلی به دست آوردن اطلاعات مفید، پرسیدن سوالات مناسب است! اگر سوالات درستی در فرم رضایت شغلی بنویسید، می‌توانید اطلاعات مفیدی در مورد خواسته‌ها، علاقه‌مندی‌ها و نارضایتی‌های پرسنل خود به دست آورید.
دلایل اهمیت پرسشنامه رضایت شغلی چیست؟
همانطور که گفتیم عدم رضایت شغلی آسیب‌های زیادی به کسب و کارها می‌زند و باعث پایین آمدن کارایی می‌شود. در ادامه دلایل جدی گرفتن فرم رضایت شغلی گفته شده است:
- کارگران ناراضی شغل خود را دوست ندارند و کارایی حداکثری آنها غیرممکن خواهد بود.
- کارگران ناراضی با گذشت زمان فضا را سمی می‌کنند، به روحیه کارکنان دیگر آسیب جدی می‌زنند، محیط کار را نامناسب می‌کنند و باعث خرج‌تراشی برای سازمان می‌شوند.
- کارمندان ناراضی بدون علاقه در دفتر حضور پیدا می‌کنند و حفظ این افراد (اگر واقعا مفید و کارآمد باشند) کمی مشکل خواهد بود.
- ممکن است کارمندان ناراضی نگرش بدشان نسبت به سازمان را به مشتریان نشان دهند و باعث خراب شدن وجهه سازمان و برند شما شوند.
- وقتی شرکت شما تعداد زیادی اعضای ناراضی داشته باشد، جذب استعدادهای برتر تقریبا غیرممکن است.
برای اینکه کارکنان بیشتر مشارکت داشته باشند و سازمان شما شانس بیشتری برای تبدیل شدن به یک شرکت قوی و قدرتمند را داشته باشد، بهتر است که این نظرسنجی‌ها در فواصل منظم انجام شود. این نظرسنجی‌ها می‌توانند به صورت الکترونیکی و ناشناس انجام شوند تا کارکنان نظرات و افکارشان را بدون ترس از تنبیه به اشتراک بگذارند.
نکته مهم!
فراموش نکنید که پرسشنامه مطرح شده از سوی مدیریت باید به صورتی در اختیار کارمندان قرار بگیرد که آنها بتوانند نظراتشان را به راحتی و با آزادی کامل مطرح کنند. مثلا نیازی به وارد کردن نام پرسنل نباشد، پرسش‌ها به صورت آنلاین مطرح شوند و پاسخ‌ها هم اینترنتی وارد شوند. مدیران سوال یا بحثی در مورد سوالات و پاسخ آنها با کارمندان مطرح نکنند و استرس و فشاری در این زمینه وجود نداشته باشد.
به طور کلی 3 دسته سوال در پرسشنامه رضایت شغلی وجود دارد.
- سوالات مربوط به فرهنگ محیط کار
- سوالات مربوط به مدیریت
- سوالات مربوط به شغل
در ادامه تعدادی از سوالات که حاوی اطلاعات مفیدی هستند را بررسی کرده‌ایم. بخشی از سوالات را به اختصار توضیح می‌دهیم و تعدادی از آنها را تیتروار معرفی می‌کنیم.
مهم‌ترین سوالاتی که در تست رضایت شغلی مطرح می‌شوند
- آیا احساس می‌کنید ارزش کافی در زمینه مشارکت‌های شغلی دارید؟
وقتی یک فرد در سازمانی مشغول به کار می‌شود، به طور ناگفته توافقی در زمینه وفاداری بین او و شرکت شکل می‌گیرد. کارمند برای دستیابی به موقعیت‌های بهتر و فرصت‌های شغلی بالاتر تلاش می‌کند و در ازای آن حقوق مناسب، پوشش‌های بیمه‌ای، مزایای بازنشستگی و ... دریافت می‌کند. از طرف دیگر کارفرما هم از کار و تلاش کارمندان منافعی می‌برد و سازمان او روز به روز بیشتر رشد می‌کند.
اما گاهی اوقات بی اعتمادی باعث خراب شدن ارتباط بین دو طرف می‌شود. در نظرسنجی‌هایی که اخیرا انجام شده است، کارمندان پاسخ داده‌اند که بیش از اینکه به رئیس خود اعتماد داشته باشند، به غریبه‌ها اعتماد دارند. کارمندان امروزی اعتقاد دارند که شرکت‌ها علاقه‌ای به مشارکت بیشتر پرسنل ندارند. در حالی که کارمندان دوست دارند علاوه بر افزایش حقوق و کاهش هزینه‌ها، از سهام شرکت هم سهمی داشته باشند. اگر غیر از این باشد، کارمندان به فکر منافع خود خواهند بود و کاری به رشد شرکت ندارند و شرکت هم به پیشرفت آنها توجهی ندارد.
به همین دلیل بیشتر کارمندان هر چند سال یک بار شغلشان را عوض می‌کنند یا به نحوی از موقعیت کاری خود فرار می‌کنند. یک نظرسنجی انجام شده توسط رابرت هالف نشان می‌دهد که 67% از کارمندان با تحصیلات دانشگاهی یا بالاتر بهترین و بیشترین سود را در این می‌دانند که هر چند سال یک بار شغل خود را عوض کنند. اما کارمندان ارزشمند با این موضوع کنار می‌آیند و سعی می‌کنند در تیم کاری مشارکت داشته باشند.
- آیا احساس می‌کنید که شرکت ما اقدامات کافی برای ارتقاء سلامت کارکنان انجام می‌دهد؟
سوال دیگر پرسشنامه رضایت شغلی مربوط به بهداشت و درمان پرسنل است. اگر بدانید که در این زمینه کارمندان بیشتر به دنبال چه مزایا و خدماتی هستند، می‌توانید بهره‌وری آنها را افزایش دهید. این اقدامات پیشگیرانه، پرسنل بیمار و ناکارآمد را کاهش می‌دهد و باعث کمتر شدن غیبت کارمندان و کارایی بالاتر آنها می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که ارتباط مستقیمی بین ورزش بدنی و افزایش تمرکز و حافظه وجود دارد. جالب است بدانید که هزینه ناشی از مشکلاتی که بعدا گریبان گیر پرسنل و کارفرما می‌شود، بیشتر از هزینه‌های مربوط به ارتقای سلامت آنها است. پس به قول معروف "علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد"!
- آیا فکر می‌کنید از لحاظ حرفه‌ای در حال پیشرفت هستید؟
هر سازمانی دوست دارد در بین رقبا بدرخشد و جزء بهترین‌های حرفه خود باشد. اما باید در این زمینه برنامه‌ریزی‌هایی وجود داشته باشد. اگر شرایط رشد و پیشرفت را برای کارمندانتان ایجاد کنید و چالش‌هایی برای آنها به وجود بیاورید، نه تنها سازمانتان را به سوی رشد بیشتر سوق می‌دهید، بلکه به کارمندان هم حس پیشرفت را القا می‌کنید؛ و این برای پرسنل بی اندازه مهم و لذت‌بخش است.
یک مطالعه حرفه‌ای در این زمینه نشان داده است که جوانان موفق 30 ساله و دارای مدارک بین‌المللی و معتبر، همیشه به دنبال فرصت‌های جدید هستند.
- 75% یا سه چهارم از کارمندان در طول یک سال و در زمان اشتغال، حداقل یک بار رزومه خود را برای فرصت‌های شغلی جدید ارسال کرده‌اند.
- تقریبا 95% از جوانان موفق در فعالیت‌های مربوط به یافتن کار مانند تحقیق در مورد کارفرمایان شرکت کرده‌اند.
- 28 ماه یا 2.5 سال، میانگین تعداد ماه‌هایی است که کارمندان در یک شغل باقی می‌مانند و پس از آن شغل خود را ترک می‌کنند.
- آیا شغل شما امکان توسعه مهارت‌های جدید را به شما می‌دهد؟
یکی دیگر از سوالات در پرسشنامه رضایت شغلی به ارتقای مهارت‌های پرسنل ارتباط دارد. قبلا مسیر توسعه مهارت‌ها برای کارمندان مشخص‌تر بود. مثلا فرد کارش را به عنوان کارآموز آغاز می‌کرد، کم کم استخدام می‌شد، از یک کارمند معمولی تبدیل به یک متخصص یا مدیر می‌شد و سرانجام تبدیل به مدیر اجرایی و حتی مدیر عامل می‌شد. تیم‌های منابع انسانی هم برنامه‌های آموزشی خاصی را طراحی می‌کردند تا کارمندان را به مهارت‌های مناسب برای مراحل بعدی مجهز کنند.
اما امروز دیگر اینطور نیست!
در قرن 21 کارها به صورت تیمی پیش می‌رود و کارمندان باید ترکیبی از مهارت‌های مختلف را داشته باشند. حتی ممکن است یک فرد در محل کار متوجه شود که باید به توانایی‌های بیشتری احتیاج دارد و شروع به ادامه تحصیلات در آن زمینه کند. پرسنل معمولا به مهارت‌های مختلفی نیاز پیدا می‌کنند و معمولا به خودآموزی روی می‌آورند. در این صورت امکان پیشرفت هم بیشتر خواهد بود.
جالب است بدانید که تقریبا 33% از پاسخ‌دهندگان به یک پرسشنامه رضایت شغلی گفته‌اند که شغل خود را به دلیل کمبود فرصت برای یادگیری مهارت‌های جدید ترک کرده‌اند.
- آیا سازمان از همه مهارت‌ها و توانایی‌هایتان استفاده می‌کند؟
هر رهبری دوست دارد شرکت خود را به بهترین شکل ممکن رشد دهد؛ اما اغلب سازمان‌ها نمی‌دانند که یکی از رازهای اصلی موفقیت شرکت، بهره بردن از همه پتانسیل و توانایی‌های کارکنان است. طبق نظرسنجی‌هایSHRM ، 85% از کارکنان احساس می‌کنند که به دلیل استفاده نادرست از مهارت‌هایشان، نمی‌توانند از تمام توان خود در محل کار استفاده کنند.
از سوی دیگر شرکت‌ها از این موضوع سود بیشتری به دست می‌آورند. یعنی اگر به کارمندان کمک کنند تا مهارت‌هایشان را تقویت کنند، از این فرصت برای عملی کردن ایده‌هایشان استفاده می‌کنند و موفقیت‌های بیشتری به دست می‌آورند.
امروزه 75% از متخصصان منابع انسانی که در یافتن نامزدهای شغلی مناسب مشکل دارند، می‌گویند این چالش به دلیل عدم تقویت مهارت‌ها و توانایی‌ها به وجود آمده است. در عین حال 52% از متخصصان منابع انسانی مورد بررسی گفته‌اند که کمبود مهارت‌ها در دو سال گذشته بدتر شده است. به هر حال تقویت مهارت‌های کارمندان کنونی بهتر از استخدام کارمندان جدید است. یکی از شرکت‌هایی که در این زمینه سرمایه‌گذاری می‌کند، کمپانی آمازون است. شاید به همین دلیل است که کمپانی آمازون خیلی سریع و موفق پیش می‌رود و هر روز به موفقیت‌های بیشتری دست پیدا می‌کند.
در ادامه لیستی از بهترین و مفیدترین سوالاتی را که می‌توانید در پرسشنامه مطرح کنید، مطرح کرده‌ایم.
پرسشنامه رضایت شغلی مربوط به فرهنگ محیط کار
- آیا از همکارانی که با آنها کار می‌کنید لذت می‌برید؟
- آیا از فرهنگ حاکم بر شرکت لذت می‌برید؟
- آیا برای گرفتن اطلاعات برای تصمیم‌گیری بهتر در محل کار مشکل دارید؟
- آیا می‌دانید برای حل مشکلات غیرمعمول به چه کسی مراجعه کنید؟
- آیا سازمان منابع و ابزارهای مناسب برای انجام وظایف را در اختیارتان قرار می‌دهد؟
- آیا تیمتان برای شما الهام‌بخش است و می‌توانید بهترینِ خود در حین انجام کار باشید؟
- آیا هر زمان که نیاز داشته باشید تیمتان از شما پشتیبانی می‌کند؟
- آیا محیط کار به شما کمک می‌کند تا بین زندگی کاری و شخصی خود تعادل مناسبی برقرار کنید؟
پرسشنامه رضایت شغلی مربوط به مدیریت
- آیا مدیر شما برای نظرات شما ارزش قائل است؟
- آیا مدیران شما به بازخورد شما اهمیت می‌دهند؟
- آیا بازخورد سازنده‌ای از مدیر خود دریافت می‌کنید؟
- آیا وقتی کار خوبی انجام می‌دهید، مدیرتان از شما تعریف می‌کند؟
- آیا مافوق شما اخبار شرکت را به طور موثر و به موقع اطلاع‌رسانی می‌کند؟
- آیا مدیریت برای موفقیت تیم سرمایه‌گذاری کرده است؟
- به نظر شما مدیریت چقدر با کارمندان شفاف است؟
- آیا مدیر شما با همه اعضای تیم یکسان رفتار می‌کند؟
- آیا سازمان سیاست ارتقاء عادلانه‌ای برای همه کارکنان دارد؟
- آیا مدیر شما تعادل سالم بین زندگی کاری و زندگی شخصی را درک می‌کند؟
- آیا مدیریت به وقت شخصی شما و خانواده شما احترام می‌گذارد؟
- آیا مدیریت شما را در تصمیم‌گیری‌های مربوط به رهبری درگیر می‌کند؟
- آیا فکر می‌کنید مدیرتان برای شما ارزش قائل است؟
- آیا مدیران و ناظران بخش شما را برای انجام بهتر کارها تشویق می‌کنند؟
- آیا به نسبت فداکاری و تعهد خودتان پاداش می‌گیرید؟
- آیا احساس می‌کنید نظرات شما توسط مقام برتر شنیده می‌شود و برای آن ارزش قائل است؟
- آیا کارها به طور مساوی بین تیم شما توزیع شده است؟
پرسشنامه رضایت شغلی مربوط به شغل
- آیا راهی برای پیشرفت خود در شرکت ما می‌بینید؟
- آیا آزادی کافی برای تصمیم‌گیری در مورد نحوه انجام کار به شما داده شده است؟
- آیا می‌دانید برای رسیدن به اهداف خود به چه چیزی نیاز دارید؟
- آیا حجم کار خود را منطقی می‌دانید؟
- آیا از کاری که انجام می‌دهید احساس موفقیت می‌کنید؟
- آیا کارتان را معنی دار می‌دانید؟
- آیا از کار در شرکت ما راضی هستید؟
- آیا شرکت ما را به دوستان و خانواده خود توصیه می‌کنید؟
- آیا احساس می‌کنید با همکاران خود ارتباط خوبی دارید؟
- ما به عنوان یک سازمان چقدر آماده تغییر هستیم؟
- آیا فکر می‌کنید شغل شما تغییر مثبتی در زندگی دیگران ایجاد می‌کند؟
- آیا فکر می‌کنید آموزش کافی برای حل مشکلات و مسائل مشتریان دیده‌اید؟
- آیا نقش خود را در تحقق اهداف شرکت می‌دانید؟
- آیا در 2 سال آینده در همین سازمان کار خواهید کرد؟
- آیا شغل شما باعث ایجاد استرس نامعقول برای شما می‌شود؟
- آیا این شرکت فرصت‌های مناسبی برای ارتقاء و پیشرفت شغلی ارائه می‌دهد؟
- آیا درک روشنی از اهداف استراتژیک سازمان دارید؟
- به طور کلی از شغل خود راضی هستید؟
- آیا از عضویت در تیم کنونی لذت می‌برید؟
- آیا احساس می‌کنید وظایف شغلی شما به وضوح مشخص شده است؟
- چقدر در محل کار خوشحال هستید؟
حرف آخر
در این مقاله در مورد پرسشنامه رضایت شغلی صحبت کردیم و دلایل استفاده از آن را گفتیم. سپس 5 مورد از سوالات بسیار مهم در تست رضایت شغلی را مطرح کردیم. در ادامه تعدادی از سوالات بسیار مهم که باید در آزمون نظرسنجی مطرح شود را مطرح کردیم. حتما یک دور همه این سوالات را بخوانید و اگر لازم بود تعداد دیگری هم خودتان به ان اضافه کنید. می‌توانید از پرسشنامه رضایت شغلی هرزبرگ هم استفاده کنید.
نکات کلیدی
- پرسشنامه رضایت شغلی کارکنان یک نظرسنجی قدرتمند برای درک میزان رضایتمندی کارکنان است.
- دلایل اهمیت پرسشنامه رضایت شغلی :
- کاهش کارایی کارمندان ناراضی
- ایجاد فضای سمی در محیط کار توسط پرسنل ناراضی
- آسیب رساندن به روحیه کارکنان دیگر
- خرج‌تراشی بیشتر برای سازمان
- نمایش نارضایتی از سازمان در برابر مشتریان و خراب کردن وجهه شرکت
- سخت شدن جذب استعدادهای برتر
منابع: questionpro | tinypulse | sparkbay
پیام بگذارید