با مدرن‌تر و پیچیده‌تر شدن فضای کسب و کار، افرادی با تخصص و وظایف مشخص در شرکت‌ها و سازمان‌ها حضور دارند تا هر کدام بسته به تخصص خود بتوانند در زمینه‌های گوناگون فعالیت کنند و به افزایش بازدهی مجموعه کمک کنند. در کنار سایر سمت‌های شناخته شده مانند مدیرعامل، حسابدار و کارمندان عادی، افرادی هم ممکن است بسته به نیاز مجموعه‌ها، به عنوان مدیر تولید فعالیت کنند. در این مقاله قصد داریم به موضوعاتی همچون تعریف مدیریت تولید، شرح وظایف مدیر تولید، اهداف آن و همچنین شرح وظایف سرپرست تولید بپردازیم.
مدیر تولید کیست؟
مدیر تولید، فردی است که وظیفه اصلی او نظارت بر فرآیندهای تولید در داخل یک کارخانه یا شرکت است. مدیر تولید باید مطمئن شود که خط تولید بدون هیچ مشکلی انجام می‌شود و حداقل اشتباهات در آن صورت می‌گیرد. از وظایف مدیر تولید است که با هماهنگی با سایر مدیران بتواند تولید محصولات را با کیفیت مورد نظر شرکت کنترل کند و به استانداردهای مجموعه توجه کامل داشته باشد. ممکن است برای کارخانه‌هایی که به صورت شبانه‌روزی تولید محصول دارند، شیفت‌های کاری مخصوصی هم برای مدیر تولید در نظر گرفته شود.
تعریف مدیریت تولید
مدیریت تولید، سمتی شغلی در کارخانه‌ها و شرکت‌ها است که محوریت کلی آن بر اساس برنامه‌ریزی برای تولید محصولات متناسب با استانداردهای مجموعه، نیازهای مشتریان و بودجه اختصاص داده شده، است. وقتی مدیریت تولید، همه ابعاد و طرح‌های تولید یک محصول را در نظر گرفت باید بر روند تولید آن نیز نظارت داشته باشد تا مطمئن شود چیزی که حاصل شده است مطابق با برنامه‌ریزی‌ها و طرح‌های اولیه بوده است. البته کار به همین جا خاتمه پیدا نمی‌کند و مدیریت تولید ممکن است در روند بازاریابی، جلب رضایت مشتریان، افزایش کیفیت محصول و حتی حذف برخی محصولاتی که تولید آن برای شرکت مقرون به صرفه نیست هم نظارت داشته باشد. مدیریت تولید، کاری است که نیاز مداوم به ارتقای دانش و مهارت‌ها دارد تا هم نیازهای جدید بازار رقابتی شناخته شود و هم کیفیت محصولات به طور پیوسته در حال افزایش باشد و هزینه‌های اولیه تولید آن نیز کاهش پیدا کند.
مدیر تولید خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
یک مدیر تولید خوب، اول از همه دارای دانش و توانایی‌های تکنیکی است تا بتواند عملکردها و فرآیندهای تولیدی یک کارخانه را بهبود ببخشد. ویژگی بعدی یک مدیر تولید کارخانه، توانایی رهبری قوی است تا بتواند اعضای تیم خود را تشویق به انجام کامل و باکیفیت کارها کند. از آنجا که زمان تولید و عرضه محصولات به بازار نیز بسیار مهم است بنابراین مدیر تولید کارخانه باید بتواند به خوبی مدیریت زمان و برنامه‌های تولیدی را انجام دهد تا همه کارها به موقع به اتمام برسند. ویژگی دیگر چنین فردی باید داشتن مهارت حل منطقی و موثر مشکلات باشد تا در هنگام بروز هر گونه خطا در خط تولید، بهترین ایدها را برای حل مشکلات ارائه دهد.
سایر ویژگی‌ها و مهارت‌های مهم یک مدیر تولید عبارت اند:
- اعتماد به نفس
- مهارت‌های مربوط به کنترل و مدیریت پروژه
- مهارت قوی در مدیریت نیروهای انسانی
- قدرت ارتباط عالی با افرادی که در ارتباط با کار تولید هستند
- ایجاد رابطه کاری قوی و حس اعتماد در بین هم تیمی‌ها
- توانایی کار کردن با زیرمجموعه های مختلف و تامین کننده های بیرون از شرکت
- شناخت دقیق نیازهای مشتریان
- قدرت تصمیم‌گیری در موقعیت‌های مختلف
- مسئولیت پذیری بالا
- بسته به نوع سازمان، ممکن است چنین فردی ملزم به داشتن مدرک تحصیلی خاصی باشد
مدیر تولید در چه موقعیت‌ها و مکان‌هایی فعالیت می‌کند؟
مدیر تولید ممکن است بسته نوع سازمان، در موقعیت‌های شغلی مختلفی حاضر شود. آنها بیشتر وقت خود را در فضای اتاق کار می‌گذرانند تا بتوانند به خوبی مرحله برنامه‌ریزی و زمان‌بندی تولید محصول را انجام دهند و راه کارهایی برای افزایش کیفیت محصولات و کاهش هزینه‌ها پیدا کنند. همچنین در این فضا قادر هستند با سایر مدیران شرکت ملاقات کنند و ایده‌ها و برنامه‌های خود را در خصوص تولید محصولات و روش‌های بهبود آنها در میان بگذارند. علاوه بر این، گاهی به خود بخش تولید کارخانه سر می‌زنند تا ابزارآلات ساخت محصول را از نزدیک ببینند و عملکرد کارکنان را بررسی کنند. حتی اگر بخش تولید محصولات کارخانه از مرکز اداری دور باشد مدیر تولید کارخانه ممکن است مجبور باشد این مسیر را طی کند.
یک مدیر تولید معمولا در چه سازمان‌هایی استخدام می‌شود؟
یک مدیر تولید می‌تواند در سازمان‌ها و کارخانه‌های مختلفی کار کند مانند:
- کارخانه‌های تولید مواد غذایی
- تولیدات دارویی
- فرآوری محصولات
- بخش دفاعی
- ماشین آلات
- وسایل الکترونیکی
- هواپیماسازی
شرح وظایف مدیر تولید
یک مدیر تولید دارای وظایف و مسئولیت‌های مختلفی است که انجام دقیق هر کدام از آنها می‌تواند تاثیرات قابل توجهی بر موفقیت و افزایش بازدهی یک مجموعه داشته باشد.
در ادامه مقاله به شرح وظایف مدیر تولید کارخانه می‌پردازیم:
1- طراحی فرآیند تولید
اولین کاری که مدیر تولید باید انجام دهد، طراحی و برنامه‌ریزی فرآیند تولید است. در این مرحله، اقدامات مختلفی از طرف او انجام می‌شود:
- فکر کردن در مورد اینکه دقیقا چه چیزی باید تولید شود
- چگونگی تولید محصول
- زمان‌بندی مراحل تولید
- شناخت منابع اولیه مورد نیاز
- تخمین هزینه‌ها
- تحلیل بازار
- شناخت دقیق نیازهای مشتریان بالقوه
- چگونگی جذب مشتریان محصول
2- کنترل فرآیند تولید
پس از آنکه برنامه‌ریزی برای تولید یک یا چند محصول انجام شد، مدیر تولید باید اجرای تمامی مراحل مشخص شده را کنترل کند و مطمئن شود که اتمام تولید محصول قرار است به موقع و با صرف حداقل هزینه ها انجام شود. همچنین وظیفه مدیر تولید است که بتواند به همراه تیم کاری خود، خط تولید را به طور پیوسته، فعال و پویا نگه دارد.
3- کنترل کیفیت
در این مرحله باید همه عواملی که می‌تواند کیفیت نهایی یک محصول را تحت تاثیر قرار دهد کنترل شود. در واقع باید بیشترین تلاش برای مطابقت کیفیت محصول با استانداردهای از پیش تعیین شده صورت گیرد.
4- بررسی متدهای تولید محصول
متدها و شیوه‌های گوناگونی می‌تواند برای ساخت یک محصول مورد استفاده گیرد. برخی از آنها مقرون به صرفه‌تر هستند و می‌تواند به کاهش بسیاری از هزینه‌های اقتصادی کارخانه کمک کند. وظیفه مدیر تولید است که از جزئیات همه این روش‌ها مطلع باشد و بهترین متدها را انتخاب کند. البته این گزینش به امکانات و دستگاه‌های موجود در کارخانه نیز بستگی دارد و باید متدی برای تولید محصول در نظر گرفته شود که بیشترین بازدهی و کیفیت را داشته باشد.
5- کنترل موجودی
از دیگر وظایف مدیر تولید، کنترل موجودی و لیست کالاهای شرکت یا کارخانه است. او باید میزان سفارش حداقل و حداکثری آنها را بداند تا سازمان به مشکل کمبود مواد اولیه و یا ذخیره بیش از حد آنها برخورد نکند. اگر این مواد اولیه دارای تاریخ انقضا باشد بنابراین کنترل موجودی کمک می‌کند تا این مواد به موقع مصرف شوند و اتلاف نشوند.
6- طرح ریزی صنعتی کارخانه
این اصطلاح به معنی انتخاب و استقرار صحیح اجزای مختلف فیزیکی کارخانه است. این کار در ارتباط با چیدمان صحیح و استفاده به موقع و به ترتیب از منابع مختلف انسانی، مالی، مواد اولیه و همچنین به کارگیری متدهای تولید در کارخانه است. در واقع با این کار، با کمترین هزینه، بیشترین استفاده از منابع مختلف می‌شود و بازدهی کارخانه افزایش پیدا می‌کند.
7- نظارت بر کارکرد کارگران
از وظایف مدیر تولید کارخانه است که میزان عملکرد کاری کارگران را اندازه‌گیری کند و استانداردهایی برای آن تعیین کند. روش‌های مختلفی نیز برای اندازه‌گیری کارکرد کارکنان یک کارخانه وجود دارد. اگر کسی کمتر از حداقل میزان کاری تعیین شده، فعالیت کرد باید این موضوع را پیگیری و رفع کرد.
البته شرح وظایف مدیر تولید کارخانه به موارد بالا محدود نمی‌شود و می‌تواند وظایف زیر را نیز شامل شود:
- ایجاد اطمینان از امنیت وسایل و مواد اولیه کارخانه
- پیش‌بینی وضعیت تولید محصول
- کنترل تعمیر و نگه‌داری ابزارآلات
- قیمت‌گذاری مناسب محصولات
- برگزاری دوره‌های آموزشی مختلف برای سایر همکاران و زیردستان
- تمرکز بر بهبود هر چه بیشتر تولیدات و وارد شدن به فضای بازاریابی جدید
- استخدام و ارزیابی کارکنان بخش تولید
- گزارش‌گیری منظم برای ارائه به مدیران ارشد
- بررسی نقاط ضعف محصول تولید شده و رفع آنها
- گرفتن بازخورد از مشتریان و تحلیل آنها
اهداف مدیریت تولید
از اهداف مهم هر کسب و کار، عرضه هر چه بیشتر خدمات و کالا برای رسیدن به بیشترین سود است. این امر در مورد تولیدات کارخانه‌ای هم صادق است. به طور کلی، تولید بهترین و با کیفیت‌ترین محصول با صرف کمترین هزینه، تطابق آن با نیازهای بازار، فروش بیشتر محصول، به حداقل رساندن مشکلات مربوط به فرآیند تولیدی و ... از مهمترین اهداف مدیریت تولید است.
در کنار سمت مدیر تولید، سمت شغلی دیگری به نام سرپرست تولید نیز وجود دارد که به دلیل اهمیت بالای این شغل در بحث تولیدات، وظایف این سمت هم بررسی می‌شود.
سرپرست تولید کیست؟
سرپرست تولید، کسی است که نقش مهمی در نظارت و سازمان‌دهی نیروهای انسانی و تجهیزات و فرآیندهای تولید دارد. هنگامی که مشکلی برای بخش تولید پیش می‌آید، سرپرست تولید اولین کسی است که باید از آن باخبر شود و نسبت به رفع آن تلاش کند. همچنین باید بر اجرای برنامه‌های از پیش تعیین شده و فعالیت های مربوط به تولید محصول نظارت داشته باشد.
شرح وظایف سرپرست تولید چیست؟
سرپرست تولید، بیشترین زمان خود را در حضور تیم تولیدکننده می‌گذراند. در کنار آن ممکن است کارهای اداری نیز داشته باشند. وظایف سرپرست تولید، بسته به نوع کارخانه و تولیدات آن متفاوت است ولی به طور کلی می‌توان مسئولیت‌های او را در موارد زیر خلاصه کرد:
- برنامه‌ریزی زمانی تولید
- مدیریت تیم تولید مانند استخدام، آموزش و ایجاد انضباط در بین اعضا
- تعریف وظایف کاری برای هر کدام از اعضای تیم
- رفع مشکلات مربوط به ماشین آلات
- جمع آوری اطلاعات و ارائه گزارشات کارخانه
- بررسی فرآیندهای تولید به منظور ارائه راه کارهایی برای بهبود آن
- اطمینان حاصل کردن از اینکه فرآیندهای تولیدی موازی با استانداردهای شرکت است
- کنترل میزان دسترسی کارگران به مواد اولیه و ابزارآلات
چه کسی می‌تواند به عنوان سرپرست تولید فعالیت کند؟
فردی که به عنوان سرپرست تولید انتخاب می‌شود بهتر است علاوه بر اینکه دارای مدرک تحصیلی بالا و مرتبط با نیاز کارخانه باشد، سالها تجربه در خط تولید نیز داشته باشد. در مورد تولیداتی که به شدت نیازمند نظارت و کنترل هستند (مانند تولیدات دارویی) باید کسی را به عنوان سرپرست تولید استخدام کرد که بتواند دانش آکادمیک و سالها تجربه مرتبط خود در بخش تولید را به خوبی ادغام کند. همچنین باید دارای مهارت‌های مختلفی همچون موارد زیر باشد:
- توانایی حل مسئله در صورت پیش آمدن مشکل
- توانایی‌های سازمانی
- مدیریت زمان
- توانایی تجزیه و تحلیل فرآیندهای تولید
- مهارت‌های ارتباطی قوی
- قدرت تصمیم‌گیری
نکات کلیدی
- مدیر تولید، فردی است که مسئول نظارت بر فرآیندهای تولید کارخانه از زمان طراحی اولیه تولیدات تا زمان عرضه به بازار است.
- از ویژگی‌ها و مهارت‌های مدیر تولید می‌توان به شناخت نیازهای مشتریان، مسئولیت پذیری، قدرت تصمیم‌گیری بالا، اعتماد به نفس، توانایی کار کردن با زیرمجموعه های مختلف، روابط اجتماعی بالا و ... اشاره کرد.
- سرپرست تولید، فردی است که وظیفه اصلی او نظارت و سازمان‌دهی نیروهای انسانی، تجهیزات و فرآیندهای تولیدی است.
منابع:
Yourarticlelibrary | indeed | targetjobs | careerjunction | getreskilled
پیام بگذارید